Bugi ôtô

Bugi ôtô - Những điều cần biết

Bugi là chi tiết cuối cùng của hệ thống đánh lửa. Tuy nhiên, bugi có nhiệm vụ rất quan trọng là phải phát sinh được tia lửa điện giữa hai điện cực ( cực trung tâm và cực bên nối mát), để đốt cháy hỗn hợp không khí – xăng từ chế hòa khí đã được nạp vào buồng đốt.

Bugi ôtô - Những điều cần biết

Cũng cần nên biết khi hỗn hợp không khí – xăng cháy nổ trong buồng đốt, nó làm nhiệt độ gia tăng Lên khoảng 2.500OC và áp suất nén khoảng 50 kg/cm2 Trong điều kiện khắc nghiệt như vậy, bugi phải luôn đảm bảo tính năng đánh lửa của nó; vì vậy bugi được chế tạo với các yêu cầu rất đặc biệt sau:

• Có độ bền cơ học cao
• Có khả năng chịu nhiệt cao và áp suất cao
• Đảm bảo tia lửa luôn mạnh và ổn định trong mọi điều kiện nhiệt độ và áp suất khác nhau.

1. Một số điểm chú ý trong cấu tạo của bugi:

Điện cực của bugi: Đây là nơi tập trung tạo ra tia lửa điện, vì vậy các nhà sản xuất bugi sử dụng các loại vật liệu thích hợp để tạo ra tia lửa điện ổn định trong mọi điều kiện làm việc khắc nghiệt (nhiệt độ và áp suất luôn thay đổi), cũng như có khả năng chống ăn mòn cao. Thông thường vật liệu dùng để chế tạo lõi điện cực là Đồng (Cu) còn đầu cực nơi phóng ra tia lửa điện là các hợp kim Niken với Crôm, Mangan, Silicon…

Vỏ cách điện: Đảm bảo không rò rỉ điện cao áp, có độ bền cơ học cao, chịu được nhiệt độ cao, có tính truyền nhiệt tốt. Vật liệu làm vỏ cách điện thường là gốm oxít nhôm (Al2O3).

Trên thân vỏ cách điện, về phía đầu tiếp xúc với chụp bugi, các nhà sản xuất luôn tạo ra một số nếp nhăn sóng (thường có khoảng 4 hoặc 5 nếp nhăn sóng), mục đích của việc tạo ra nếp nhăn sóng này để ngăn ngừa hiện tượng phóng điện cao áp từ đầu tiếp xúc của bugi xuống phần kim loại (Đánh lửa ra mát động cơ), làm giảm hiệu qủa đánh lửa trong buồng đốt của động cơ.

Dung tích khỏang trống: Đây là khoảng trống giữa haiđiện cực, nếu càng lớn và sâu thì khả năng tản nhiệt của bugi càng kém; ngược lại nếu càng nhỏ và cạn thì khả năng tản nhiệt của bugi càng nhanh. Qua đó, các nhà sản xuất bugi chia bugi ra làm hai loại dựa trên khả năng tản nhiệt của chúng( hoặc theo dung tích khoảng trống) : Bugi ôtô loại nóng và bugi loại nguội.

• Bugi loại nguội: Loại bugi này có khả năng tản nhiệt nhanh và dễ làm nguội.
• Bugi loại nóng: Loại bugi này có khả năng tản nhiệt khó và dễ bị làm nóng lên.

Như vậy yêu cầu được đặt ra là phải lựa chọn bugi phù hợp với loại động cơ. Các nhà sản xuất bugi đưa ra tiêu chuẩn lựa chọn bugi dựa trên một dải nhiệt độ phù hợp.Bugi sử dụng cho một động cơ sẽ được chọn trong dải nhiệt độ (qui định bằng một dãy số), dải nhiệt độ này thể hiện mức nhiệt độ mà bugi thường xuyên phải làm việc trong điều kiện đó.

Việc lựa chọn này rất quan trọng, vì nó ảnh hưởng nhiều đến hiệu qủa cháy-giản nở, đến công suất của động cơ, cũng như có thể ảnh hưởng đến tuổi thọ của các chi tiết trong động cơ hoặc thậm chí có thể gây hư hỏng động cơ, nếu sử dụng bugi có dải nhiệt độ không đúng (nguội quá hoặc nóng quá) cho động cơ đó.

2. Lựa chọn bugi

Thông thường, khi một chiếc xe được sản xuất ra, nhà chế tạo đã thử nghiệm và chọn một loại bugi phù hợp cho điều kiện hoạt động bình thường của chiếc xe đó.Ở đây xin đưa ra một nguyên tắc cơ bản chung trong việc lựa chọn bugi đúng:

Bugi loại nóng : Sử dụng cho động cơ có tỉ số nén thấp( phân khối nhỏ), tốc độ động cơ không cao, xe thường xuyên chạy tốc độ thấp, chạy các quãng đường ngắn, tải nhẹ.

Bugi loại nguội : Sử dụng cho động cơ có tỉ số nén cao( phân khối lớn), tốc độ động cơ thường hoạt động ở chế độ cao, xe thường xuyên chạy ở tốc độ cao, chạy các quãng đường dài, tải nặng.

Lưu ý: Nếu trên ký hiệu của một bugi không có số cuối cùng, khe hở đánh lửa sẽ để theo tiêu chuẩn là 0.6 ~ 0.7 mm.

3. Cách lắp và tháo bugi

Lắp và tháo bugi không đúng cách có thể gây hư hỏng cho bugi hoặc lỗ ren gắn bugi ở đầu xy lanh.

Cách lắp: Trứoc tiên phải vặn bugi vào lỗ ren bằng tay cho tới khi phần longden đệm ở chân ren chạm mặt ở lỗ ren ở đầu xy lanh. Sau đó dùng cần lực để xiết chặt bugi theo lực xiết qui định.

Nếu không có cần xiết lực, có thể thực hiện theo cách sau: Đầu tiên cũng phải vặn chặt bugi bằng tay vào lỗ ren cho hết phần ren trên bugi như trên. Sau đó, xiết chặt bugi theo hình vẽ sau :

 Cách tháo: Khi tháo bugi, điều quan trọng là phải sử dụng tuyp bugi đúng cỡ lục giác của bugi, nếu không sẽ làm hư hỏng các cạnh lục giác ( bị vê tròn cạnh). Chú ý không để tuyp bugi lệch nghiêng với thân bugi trong quá trình tháo, có thể gây hư gãy thân cách điện.

Kiểm tra tình trạng xe qua màu sắc bugi

Mầu sắc bugi nói lên tình trạng xe. Trong trường hợp xe của bạn có dấu hiệu hao xăng, nóng máy... một trong những phương pháp kiểm tra là tháo bugi của động cơ để quan sát. Màu sắc, tình trạng bên trong lòng sứ cách điện của bugi nói lên rất nhiều điều. Khi quan sát, chúng ta có thể thấy một số trường hợp sau:

Kiểm tra tình trạng xe qua màu sắc bugi

Trường hợp 1: Sứ cách điện có màu đỏ gạch nhạt, màu vàng rơm, khô sạch chứng tỏ động cơ đang hoạt động tốt, được điều chỉnh đúng.

Trường hợp 2: Sứ cách điện có màu trắng hay trắng xám chứng tỏ nhiệt độ trong lúc động cơ làm việc nóng hơn bình thường và có thể do một loạt nguyên nhân sau:

• Cân lửa sớm hơn quy định, cần kiểm tra lại thời điểm đánh lửa và điều chỉnh lại cho đúng.
• Chế hòa khí bị thiếu xăng, cần kiểm tra và điều chỉnh lại chế hòa khí hay hệ thống phun xăng để chế không bị thiếu xăng nữa.
• Động cơ bị nóng thất thường do nguyên nhân khác như thiếu nhớt, lốp xe quá non làm tăng ma sát với mặt đường.

Trường hợp 3: Điện cực bị cháy hay mòn nhanh chóng. Đó là dấu hiệu động cơ bị nóng quá mức. Có thể do một trong các nguyên nhân sau: - Chế hòa khí thiếu xăng. - Cân lửa quá sớm. - Sử dụng xăng có chỉ số octan thấp hơn yêu cầu. Hiện nay phải sử dụng xăng có chỉ số octan 92 (A92) hoặc có thể do động cơ cháy tự động (kích nổ).

Trường hợp 4: Sứ cách điện bị bao phủ một lớp than đen, khô mịn, chứng tỏ khi làm việc động cơ không đốt hết nhiên liệu và thường do các nguyên nhân:

• Lọc gió bị bẩn, nghẹt.
• Ruột dây bugi đã quá hạn sử dụng làm điện trở tăng cao hơn quy định hay bị đứt trong ruột.
• Mô-bin cao thế đánh lửa yếu.
• Đối với động cơ cũ, có thể do pít-tông, xéc-măng mòn hay súp-páp bị đội hoặc chỉnh khít quá.
• Mực xăng trong bình chế hòa khí có thể cao hơn quy định.
• Bugi có thể điều chỉnh lớn hơn hay nhỏ hơn quy định (0,6-0,7 mm). Tốt nhất là điều chỉnh theo hướng dẫn của nhà chế tạo.
• Bugi có thể quá hạn sử dụng hoặc sắp "chết".

Trường hợp 5: Sứ cách điện bị ướt, nóng bẩn. Đó là dấu hiệu của một động cơ bị "lên nhớt". Nguyên nhân có thể là:

• Bạc xéc-măng nhớt (bạc dầu) bị gãy, mòn, không ôm khít trong xilanh hoặc do lắp ráp sai.
• Lòng xilanh bị trầy xước
• Đổ dầu nhớt vào động cơ cao hơn quy định.

Nguồn: https://phutungoto.muabannhanh.com/bugi-oto/30